สุสานแมคกิลวารีที่เชียงใหม่

อนุสาวรีย์ของราชินีวิคตอเรียแห่งอังกฤษ
ตั้งอยู่ทางตอนเหนือของสุสาน

แสดงว่าที่นี่เกี่ยวข้องกับกงสุลอังกฤษด้วย

หลุมฝังศพของหมอแมคกิลวารีและภรรยาโซเฟีย บรัดเลย์ เคียงคู่กัน

คำจารึกที่หลุมศพของหมอแมคกิลวารี

คำจารึกที่หลุมศพของ โซเฟีย บรัดเลย์ ลูกสาวของหมดบรัดเลย์ 
ภรรยาของแมคกิลวารี เธอเกิดที่กรุงเทพฯ และเสียชีวิตที่เชียงใหม่

ป้ายจารึกหลุมศพ สั่งทำจาก J & G. Mossman
เมือง Glasgow ของสก็อตแลนด์ ในอังกฤษ

ปกติพอพูดถึงมิชชั่นนารี ก็จะนึกถึงหมอสอนศาสนาอย่างหมอบรัดเลย์ เพราะท่านได้บุกเบิกที่กรุงเทพฯ ตั้งโรงพิมพ์ และพิมพ์หนังสือออกมาหลายเล่ม ทั้งหนังสือพิมพ์และหนังสืออ่านเล่น และแน่นอนว่าถ้าพูดถึงมิชชั่นนารีที่เชียงใหม่ทุกคนต้องเอ่ยถึง "พ่อครูหลวง" หรือ "หมอแมคกิลวารี" ลูกเขยของหมอบรัดเลย์คนดังแห่งเมืองล้านนา

ถือเป็นโอกาสดีของผมที่ได้ไปเยี่ยมคารวะหลุมฝังศพของท่านและภรรยาในครั้งนี้ เพราะที่ผ่านมาไปเชียงใหม่เกือบทุกปี ปีละครั้ง แต่ส่วนใหญ่จะไปเที่ยว เพิ่งไปทำงานเกี่ยวกับการบรรยายก็ปีที่แล้วนี่เอง ดังนั้นการมาครั้งนี้จึงถือโอกาสตะลุยสุสานฝรั่งที่เชียงใหม่ (เมื่อ ธค. ปี 07 ตะลุยที่สุสานฝรั่งกรุงเทพฯ ไว้จะย้อนเล่าให้ฟังทีหลัง)

หลุมฝังศพที่เชียงใหม่แตกต่างจากที่กรุงเทพฯ เพราะที่ถนนเจริญกรุงนั้นมีร่างของบุคคลสำคัญทางประวัติศาสตร์ชาติไทยหลายคนโดยเฉพาะพวกฝรั่ง จึงมีหลากหลายแบบ แต่ที่เชียงใหม่ห่างไกลจากเมืองหลวงกว่า 700 กิโลเมตร การเดินทางสมัยนั้นก็แสนลำบาก ใช้เวลากว่า 100 วัน ดังนั้นความหรูหราหรือพิศดารจึงต่างกันอย่างสิ้นเชิง แต่ถึงกระนั้น หินที่ใช้จารึกข้อความที่หลุมของมิชชั่นนารีอย่างแมคกิลวารีก็สั่งตรงมาจากเมืองนอก และเป็นการสั่งทำพิเศษ

รูปทรงของพื้นที่สุสานเป็นรูปสามเหลี่ยม ด้านบนของสามเหลี่ยมทางด้านทิศเหนือมีอนุสาวรีย์ขนาดเล็กของราชินีแห่งอังกฤษ "พระนางวิกตอเรีย"

สุสานทั้งสองแห่งทั้งกรุงเทพฯ และเชียงใหม่ น่าจะเกี่ยวข้องกับกงสุลอังกฤษเหมือนกัน